De Factorij – Cultural Center and Library in Zaventem

Zaventem to gmina w prowincji Brabancjii Flamandzkiej, sąsiadująca z Brukselą i znana przede wszystkim z lokalizacji lotniska obsługującego stolicę Belgii. Gmina znajduje się na obszarze Dijleland, jednym z trzech dużych obszarów rekreacyjnych, które razem tworzą Groene Gordel („Zielony Pas”) wokół Regionu Stołecznego Brukseli. Władzom miasto zależało na ożywieniu kulturalnym i społecznym miasta, a także rewitalizacji zaniedbanej i mało reprezentacyjnej części miasta.

Od początku koncepcja zakładała obiekt łączący w sobie przestrzeni dla sali teatralnej i biblioteki. Nadrzędnym celem była realizacja obiektu, który wpisywałby się w założenia zrównoważonego, zakładając optymalizację kosztów budowy i zysków energetycznych.

Obszar w którym zrealizowano wielofunkcyjny budynek miał kształt wydłużonego prostokąta i krótszym bokiem przylegał bezpośrednio do torów kolejowych. W pobliżu znajduje się stacja kolejowa. Względy planowania przestrzennego oraz prawa budowlanego miały znaczący wpływ na decyzje projektowe. Biorąc pod uwagę pomiary drgań kolei kubaturę z salą teatralną cofnięto 60 m od linii torów oraz salę zaprojektowano w części pod ziemią w idei tzw. pudełka w pudełku oraz z planem w kształcie muszli, co pozwoliło uzyskać właściwie parametry akustyczne. Kształt muszli jest widoczny również w bryle we wnętrzu i na zewnątrz.

Oprócz sali teatralnej w tej części obiektu zaprojektowane zostały sale towarzyszące, wielofunkcyjna dla 350 osób, taneczna dla 150 osób oraz garderoby i pomieszczenia obsługi oraz biurowe. Z salą koncertową sąsiaduje foyer ze strefą wejściową w ramach którego zorganizowane zostało bistro z kawiarnią. Jest to łącznik pomiędzy strefą teatralną, a biblioteczną.

Kubatura budynku posiada wyraźny podział na dużą kubaturę strefy teatralnej oraz mniejszą biblioteki, która została zrealizowana na planie wydłużonego prostokąta, obejmuje poziomy -1 oraz parter, a w przeważająca powierzchnia czytelni ma wysokość dwóch kondygnacji. Dzięki takiemu zabiegowi pomiędzy częścią biblioteczną, a murem granicy działki wprowadzone zostało zagospodarowanie w formie szerokich schodów. Umożliwiają one dostęp do kondygnacji -1 i głównego wejścia do sali teatralnej. Jednocześnie do biblioteki możliwe jest wejście z dwóch poziomów.

Przestrzeń pomiędzy torami, a budynkiem przeznaczono na miejsca parkingowe z założeniem możliwości realizacji podziemnego parkingu dwupoziomowego w przyszłości.

Druga krótsza granica działki znajdowała się w pierzei zabudowy miejskiej z charakterystyczną zabudową mieszkalną z dwuspadowym dachem i kalenicą równoległą do linii ulicy. Projektanci zdecydowali się uzupełnić zabudowę, zachowując tradycyjną formę, ale jednocześnie ją upraszczając oraz wykonując duży prześwit, szerokości wspomnianych schodów. Dzięki tej wnęce obiekt zyskał wyrazistą strefą wejściową, zapraszającą do środka. Cofnięta w głąb bryła sali teatralnej jest w odbiorze od strony miejskiej zupełnie niewidoczna.

Fasady budynku wykończone zostały w dwóch materiałach, białym tynku oraz okładzinie z blachy stalowej w kolorze postarzonego złota. Blacha ma również charakterystyczny wzór łuski. Parter budynku oraz strefy wokół sali teatralnej zostały otynkowane, a blacha pojawia się w obudowie kubatury sali oraz w części górnej bryły w pierzei zabudowy. Większe przeszklenia pojawiają się w miejscach przestrzeni ogólnodostępnych budynku. W części bibliotecznej przebicia mają charakter uporządkowany i są prostokątne, ale już w elewacji przy sali teatralnej mają one organiczny kształt, zmieniając odbiór obiektu.

Wnętrza budynku utrzymane są w stylistyce łączącej style industrialny ze skandynawskim. W wykończeniu ścian i posadzek dominuje beton architektoniczny, który eksponuje ślady po otworach montażowych. Miejscami beton jest szlifowany, aby uzyskać różnorodny odbiór wnętrz. W strefie teatralnej widoczny jest beton w szalunku z desek drewnianych, co kontrastuje z gładką, orzechową okładziną płyt drewnianych. W salach towarzyszących i bibliotece widoczny jest beton szlifowany zarówno na ścianach, jak i posadzkach. W części czytelni ściany są białe. Posadzki zostały zróżnicowane względem lokalizacji. We foyer wprowadzono jasne lastrico, w przestrzeni teatralnej jest to miękka wykładzina dywanowa, a w czytelni lastrico uzupełniono o linoleum w kolorze drewna.

Kolorystyka wnętrz biblioteki jest jasna, co wraz z komfortowym dostępem światła naturalnego podkreśla przejrzysty charakter przestrzeni. Jasnym elementom wykończenia i mebli towarzyszą fragmenty wykończone drewnem w naturalnym kolorze brzozy. We fragmencie aranżacji pod rampą prowadzącą na piętro. pojawiają struktury przestrzenne z siedziskami, które swoją organiczną formą nawiązują do wspomnianych wycięć okiennych przy strefie teatralnej.

Projektant
ebtca architecten & Archiles architecten
Program
Centrum kultury
Kraj
Belgia, Zaventem
Lokalizacja
Centrum miasta
Data realizacji
2017
Skala
> 8000
Powierzchnia
14835
Rodzaj realizacji
Nowy budynek
Forma
Zwarta bryła
Komponenty
Otwarty plan czytelni, Pokoje pracy cichej, Sale spotkań, Kawiarnia / restauracja, Sala wielofunkcyjna z płaską podłogą, Duża sala audytoryjna, Kącik dla dzieci
Nagrody i wyróżnienia