Miejska Biblioteka publiczna w Głuchołazach

Głuchołazy to malownicze miasto położone w województwie opolskim przy granicy z Czechami u podnóża Gór Opawskich. Miejscowość jest znana z przecinających obszar potoków i wody leczniczej, co w efekcie przyczyniło się do powstania uzdrowiska oraz parku zdrojowego.

Wodolecznictwo i uzdrowiska przyczyniły się do dużej popularności regionu, która niestety została przerwana w 1945 r. wraz z wejściem Armii Czerwonej. Utracony status uzdrowiskowy już nigdy nie został odzyskany, a miasto dopiero od niedawna „buduje się” od nowa. Rewitalizacja Parku Zdrojowego nastąpiła 2008 roku, pojawiło się nowe kąpielisko (historyczne zostało niestety zaniedbane, uniemożliwiając remont), wprowadzono także atrakcyjne trasy piesze. Częścią nowej architektury jest również budynek biblioteki, który od otwarcia w 2019 roku zwrócił uwagę nie tylko lokalnej społeczności, ale również zyskał pozytywny odbiór wśród krytyków architektury.

Biblioteka miała być zlokalizowana w skomplikowanym układzie urbanistycznym, na wąskiej działce pomiędzy kamienicą, a salą widowiskową Centrum Kultury z którym miała być związana funkcjonalnie. Była to więc trudność polegająca na zapewnieniu odpowiednich parametrów użytkowych przy spełnieniu przepisów i ograniczeniach wynikających z odniesienia do istniejącej zabudowy, który miała być zachowana.

Architekci zdecydowali się na działanie polegające na wycofaniu bryły względem pierzei i zabudowy podwórza w takiej wielkości, jaka była możliwa. Ze względu na program funkcjonalny bryła przysunięta została do istniejącego budynku Centrum Kultury, a jednocześnie biorąc pod uwagę przepisy pozbawiona dodatkowych okien w dłuższej elewacji. W efekcie powstał dwukondygnacyjny budynek w kompozycji dwóch przesuniętych względem siebie brył. W rozsunięciu pomiędzy nimi pojawił się świetlik, który doświetla przestrzeń światłem naturalnym.

Od pierzei miejskiej nowa bryła jest praktycznie niewidoczna, a eksponowana jest odrestaurowana elewacja budynku Centrum Kultury z charakterystycznym wejściem we wnęce. Odniesieniem do dawnej historii miasta jest wprowadzenie w neutralnej kolorystyce skupionej na bieli i jasnym drewnie koloru złota, widocznego w niektórych elementach wyposażenia, stolarce, balustradach, ale przede wszystkim w wykończeniu odnowionej wnęki budynku Centrum Kultury.

Architekci nadając jej prostą kolebkową formę i wykańczając złotą farbą wprowadzili subtelny ślad nowego budynku w pierzei ulicy. Druga strefa wejściowa znajduje się od strony podwórza do którego można przejść wzdłuż granicy działki. To wejście zrealizowane zostało w kontynuacji świetlika, jako szklane rozcięcie pomiędzy bryłami. Elewacje budynku posiadają elegancki i minimalistyczny wygląd – są to po prostu białe płaszczyzny malowanego betonu.

Prostota kompozycji przekłada się na równie prosty podział funkcjonalny, gdzie jedna bryła przynależy bibliotece, a druga Centrum Kultury. Podkreślony świetlikiem hol łączy się z otwartą kubaturą foyer sali widowiskowej, a jednocześnie poprzez różnicę w wykończeniu posadzki odcina się od niej. We wnęce foyer wprowadzone zostały amfiteatralne schody, co pozwala wykorzystywać tą przestrzeń również do innych artystycznych i kulturalnych celów.

Hol stanowi rodzaj tła dla lokalnej społeczności – podkreślają architekci. Istniejące Centrum Kultury poszerzyło swoją ofertę programową dzięki adaptacji pomieszczeń dotychczas zajmowanych przez wypożyczalnie biblioteczne na pracownie i sale warsztatowe.

W części bryły bibliotecznej w parterze znalazła się sala czytelni dziecięcej z wyjściem do ogródka. Sala rozdziela zlokalizowane w istniejących murach pomieszczenie kawiarni oraz pomieszczenia obsługi, magazynów, toalet w tylnej części nowej bryły. Na piętrze znajduje się jeszcze większa przestrzeń czytelni z kilkoma pokojami biurowymi i magazynem.

Wystrój wnętrz budynku jest zdeterminowany podziałem funkcjonalnym brył i podkreślony naturalnym światłem. Jasne, białe ściany i sufity są skomponowane z naturalnym drewnem parkietu, a złoty kolor podkreśla akcenty kolorystyczne wyposażenia.

Projektant
M. i A. Domicz Architekci
Program
Centrum kultury
Kraj
Polska, Głuchołazy
Lokalizacja
Centrum miasta
Data realizacji
2019
Skala
1000 - 2000
Powierzchnia
1114
Rodzaj realizacji
Nowy budynek
Forma
Kompozycja geometryczna
Komponenty
Otwarty plan czytelni, Sale spotkań, Kawiarnia / restauracja, Duża sala audytoryjna, Kącik dla dzieci
Nagrody i wyróżnienia
Mies Van Der Rohe Award 2022 shortlisted