Miejska Biblioteka Publiczna w Warszawie przy ul. Koszykowej

Realizacja przy ul. Koszykowej jest przykładem przebudowy i rozbudowy istniejącej biblioteki, celem dostosowania obiektu do współczesnego odbiorcy. Modernizacja oparta została o konkurs architektoniczny z 2006 roku, który zakładał dwa etapy działań. Pierwszy etap zrealizowany został w 2013 roku i dotyczył rozbudowy historycznego budynku Kierbedziów, poszerzając przestrzeń biblioteki. Drugi zrealizowany w 2020 r.  polegał na modernizacji starego magazynu i przeszklonej plomby z lat 70. Oba budynki sąsiadują ze sobą i tworzą wspólną pierzeję ul. Koszykowej.

Budynek zlokalizowany jest w centrum miasta Warszawy w pobliżu Placu Konstytucji, a także niedaleko kampusu Politechniki Warszawskiej. Głównym oczekiwaniem inwestora było zwiększenie powierzchni użytkowej obiektu, biorąc pod uwagę popularność instytucji, głównie wśród młodzieży akademickiej.

Istniejący budynek miał klasyczny układ charakteryzujący zabudowę śródmiejską, czyli kamiennicy w pierzei zabudowy z oficynami w dziedzińcu. Koncepcja zakładała przede wszystkim wciągnięcie trzech istniejących dziedzińców w układ przestrzenny biblioteki, przekrywając je szklanym zadaszeniem. Budynek był już raz w latach 70. rozbudowany, czego efektem było wyraźne odcięcie części starej od nowej. Powstał wówczas budynek tzw. szklana plomba w której dodano czytelnie.

Architekci zdecydowali się, aby cały budynek z 1914 roku wraz z nową rozbudową został przeznaczony bibliotece, a funkcje niedostępne publiczne, administracyjne itp. zostały przeniesione do plomby z lat 70. Podstawą działania obok łatwej dostępności czytelni dla użytkowników było również uwzględnienie tzw. drogi książki, która usprawnia pracę bibliotekarzy.

Inwestorowi, jak i projektantom zależało na maksymalnym wykorzystaniu potencjału działki. Zwiększona ilość woluminów i spodziewana intensywność eksploatacji obiektu wymagała podjęcia bardziej radykalnego podejścia – zabudowy maksymalnej w oparciu o wskaźniki Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego, który na tym terenie obowiązywał.

Zaproponowano magazyny zwarte w podziemiach oraz nad czytelniami w charakterystycznym grafitowym pudełku dzielącym przestrzeń dachu między dziedzińcami i wykorzystanym jako pylon konstrukcyjny do utrzymywania szklanego dachu. Istniejące budynki zaplecza nie pozwalały na przyjęcie założeń funkcji i zostały wyburzone, aby w ich miejsce wprowadzić nowe, które odpowiadały technicznym potrzebom, wynikającym z obciążeń.

W efekcie biblioteka ma dwie twarze, historyczną widoczną w eksponowanej od ulicy części, gdzie zachowany został klasyczny układ i styl pomieszczeń oraz nową, wycofaną w tył działki z czytelniami zrealizowanymi współczesnymi środkami wyrazu. Przestrzeń dziedzińców, dzięki zadaszeniu została częścią wnętrza, ale i zyskała charakter bycia pomiędzy starą i nową strukturą.

Dwa dziedzińce mają swoje funkcje i identyfikację wizualną. Pierwszy to strefa wejściowa z foyer, odznaczająca się wielkoformatową grafiką na ścianie. Nawiązanie do przestrzeni zewnętrznej widoczne jest we wprowadzeniu roślinności w dziedzińcu drugim, który może być miejscem spotkań. Jedna ze ścian jest zieloną ścianą z bogatą roślinnością, wysoką na kilka kondygnacji, sięgającą do przeszklenia dachu. Jest to również nawiązanie do bluszczy, które porastały ściany dziedzińców w tego typu budynkach.

W przestrzeni foyer zawieszone zostały również galerie, które stanowią komunikację dla funkcji na piętrach, ale również stają się częścią „życia” dziedzińca. Udostępniony został również stropodach, niższej bryły historycznego budynku, zaraz pod nowym szklanym przekryciem. To miejsce zaaranżowane zostało, jako miejsce relaksu i spotkań.

Priorytetem było dla nas zrealizowanie funkcji współczesnej biblioteki, funkcji, która w dużej mierze sami tworzyliśmy z zachowaniem ducha miejsca — tego specyficznego klimatu Koszykowej, układu dziedzińców, geografii i miejsca – podkreśla architekt Andrzej Bulanda.

Parter budynku obejmuje strefę wejściową, która znajduje się w istniejącym przejściu na dziedzińce. Dwa dziedzińce stają się otwartą przestrzenią głównej komunikacji w budynku, obejmując recepcję i kawiarnię, a także mając dostęp do wypożyczalni. W trzecim została wprowadzona nowa kubatura w śladzie po budynku w oficynie. W efekcie staje się rozległą, wysoką czytelnią, której dwie boczne ściany zostały zamienione w strefę dotyczącą działu sztuki i sal warsztatowych.

We fragmencie historycznego budynku pomieszczenia otwarte na foyer zmieniły się w pokój do przeglądania prasy oraz kącik dziecięcy. Pozostałe pomieszczenia kamienicy zostały zachowane w oryginalnej funkcji i stylistyce, ze względu na ich wartość zarówno estetyczną, jak i sentymentalną. Analogiczny układ jest na dwóch piętrach powyżej, gdzie poprzez kładki wzdłuż ścian budynku oficyny możemy dostać się do kolejnych czytelni tematycznych..

Wnętrza dziedzińcu są jasne, zdominowane bielą, aby uwydatnić swoją przestrzenność. Wykończenie białą farbą łączy fasadę historyczną z nową. Dzięki przeszklonemu zadaszeniu wnętrza są pełne światła naturalnego.

Aby uniknąć efektu przegrzewania dodatkowo wprowadzono system osłon tekstylnych. Meble są głównie drewniane, stanowiąc neutralne tło dla książek. Odrębność tematyczną czytelni podkreślają zmiany w kolorze wykładzin.

Efektem drugiego etapu jest przede wszystkim nowoczesna, ale zachowująca odniesienia do tradycju fasada, co uwydatniło i zamknęło proces zmian biblioteki.

Projektant
Bulanda Mucha Architekci
Program
Monobiblioteka
Kraj
Polska, Warszawa
Lokalizacja
Centrum miasta
Data realizacji
2015
Skala
> 8000
Powierzchnia
9416
Rodzaj realizacji
Przebudowa istniejącej biblioteki
Forma
Bryła atrialna
Komponenty
Otwarty plan czytelni, Pokoje pracy cichej, Sale spotkań, Kącik dla dzieci
Nagrody i wyróżnienia