Galeria Książki w Oświęcimiu

Budynek został zlokalizowany na obrzeżach centrum miasta w pobliżu bloków mieszkalnych, szkoły podstawowej, budynków usługowych i placu targowego. Działka była rozległa, ale przez chaotyczny układ urbanistyczny i wątpliwą estetykę budynków stanowiła wyzwanie dla projektantów. Pod względem funkcji obiekt miał łączyć czytelnie biblioteczne z ogólnodostępnymi przestrzeniami socjalnymi dla mieszkańców.

Wraz z bryłą budynku należało zagospodarować znacznej wielkości powierzchnię działki. W efekcie usytuowanie budynku związane było z komunikacją pieszą, zakładając prostopadłe dojścia z dwóch stron budynku i przejście przez jego wnętrze, które miało przypominać miejską uliczkę. Jest to droga, która mieszkańców okolicznych bloków łączy z placem targowym.

Wolnostojący obiekt w swojej formie miał według architektów budzić skojarzenia z galerią – obiektem handlowo-usługowym, gdzie w miejscu ubrań, czy innych przedmiotów jest dostęp do kultury i książki. Stąd także nazwa własna biblioteki: Galeria Książki.

Odniesienie do galerii jest również na innym poziomie. Obiekty tego typu współcześnie przyciągają do siebie odbiorców, którzy niekoniecznie chcą coś kupić, a po prostu spędzić czas, spotkać się ze znajomymi. W ramach programu funkcjonalnego można więc znaleźć obok czytelni również i inne pomieszczenia związane z kulturą i rekreacją. Dla projektantów jest to wizja biblioteki w idei tzw. trzeciego miejsca.

„Mieszkańcy dużej dzielnicy miasta będą niejednokrotnie skracać sobie drogę przechodząc z bloku, np. na plac targowy czy przystanek autobusowy. Dzięki czemu będą mogli rzucić okiem na wystawy organizowane w galeriach biblioteki i być może coś ich zainteresuje i zmusi do zwolnienia. A to, biorąc pod uwagę naszą ideę, było nam jak najbardziej na rękę.” – stwierdzają architekci.

Obiekt w kontekście lokalizacji ma dwie eksponowane elewacje, na których zastosowano wyższej klasy materiały wykończeniowe w postaci ręcznie wyrabianych płytek ceramicznych.

Główną fasadą jest południowa, która zwraca uwagę i zaprasza do wejścia żaluzjową osłoną z ażurowym zadaszeniem – rozwiązanie formalne będące równocześnie metaforą otwierającej się książki. Od strony praktycznej jest to ochrona przed ostrzejszymi promieniami światła. Druga elewacja od strony miejskiej jest mniej efektowna i funkcjonuje jako zwieńczenie ciągu pieszego prowadzącego od placu targowego.

Budynek posiada rzut rozwiązany na planie prostokąta i  pod względem funkcjonalnym nawiązuje do tradycyjnych układów galeriowych z osiową komunikacją. Ta komunikacja pełni rolę holu wystawowego. Od elewacji południowej, gdzie znajduje się główne wejście projektanci pozostawili wysoką otwartą kubaturę foyer z możliwością aranżacji sceny z widownią.

Do otwartej przestrzeni parteru przylegają: kawiarnia, sala konferencyjna, kącik dla dzieci, salki kinowe, sale spotkań, szatnie i toalety ogólnodostępne. Na piętrach po obu stronach holu są zaaranżowane czytelnie na otwartych antresolach z podziałem zarówno tematycznym, jak i wiekowym, a w części piętra drugiego strefa administracyjna.

W obszarze czytelni pojawiają się przestrzenie relaksu, wystawowe oraz wydzielone sale do zajęć w grupach, nauki indywidualnej i kącik malucha.

Hol główny wraz z traktem komunikacyjnym doświetlone są światłem naturalnym poprzez przeszklenia w elewacji oraz świetlik dachowy. Materiały wykończeniowe wnętrz są zróżnicowane, ale zachowujące neutralną kolorystykę, aby skupiać uwagę na kolorowych książkach i stanowić tło dla wydarzeń.

Ze względu na potencjalną intensywną eksploatację w częściach najbardziej obciążonych ruchem zastosowano najbardziej wytrzymałe wykończenia kamienne i betonowe.

Projektanci zwracali także dużą uwagę na dostępność czytelni w szerokim zakresie dla osób niepełnosprawnych.

Projektant
S2 Susuł & Strama Architekci s.c
Program
Centrum kultury
Kraj
Polska, Oświęcim
Lokalizacja
Peryferia miasta
Data realizacji
2011
Skala
4000 - 8000
Powierzchnia
5205
Rodzaj realizacji
Nowy budynek
Forma
Zwarta bryła
Komponenty
Otwarty plan czytelni, Sale spotkań, Kawiarnia / restauracja, Sala wielofunkcyjna z płaską podłogą, Kącik dla dzieci
Nagrody i wyróżnienia